Ινδιάνος Σιάτλ

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Β΄ Γυμνασίου

Ινδιάνος Σιάτλ, «Ένα παλιό μήνυμα για τον σύγχρονο κόσμο»

ΘΕΜΑΤΑ

• Αρμονική σχέση ανθρώπου φύσης – Σεβασμός του φυσικού περιβάλλοντος
• Αδιαφορία για το φυσικό περιβάλλον – Ατομική χρήση και καταστροφή της φύσης
• Σύγκρουση πολιτισμών (Ινδιάνοι/Λευκοί)
• Εμείς και οι Άλλοι (= Ινδιάνοι) – Σεβασμός στην ετερότητα (= διαφορετικότητα) 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ (ΙΔΕΕΣ – ΑΞΙΕΣ)

Α. Αντιθέσεις

Στο κείμενο αυτό υπάρχουν πολλές και σημαντικές αντιθέσεις, όπως:

1. Η σχέση Ινδιάνων και των Λευκών με τη Φύση.

Ινδιάνοι & Φύση

Για τους Ινδιάνους η φύση είναι αδερφός

Υπάρχει στενή, ουσιαστική, προσωπική σχέση με τη Φύση.

Λευκοί – Φύση 

Για τους Λευκούς η φύση είναι αντικείμενο κατάκτησης και εκμετάλλευσης

Δεν αναπτύσσουν αρμονική σχέση με τη φύση, αλλά κάνουν καταστροφική, ατομική και εγωιστική χρήση της.

2. Άγριοι Ινδιάνοι / Πολιτισμένοι Λευκοί, σύγκρουση πολιτισμών 

Οι  ‘άγριοι’ και ‘απολίτιστοι’ στα μάτια των λευκών Ινδιάνοι

-          αγαπούν τη φύση σαν αδερφό τους

-          αντιλαμβάνονται την αλληλεξάρτηση του ανθρώπου με τα ζώα

-          και ζουν σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό τους περιβάλλον.

Οι ‘πολιτισμένοι’ Λευκοί

-          προκαλούν αλόγιστες καταστροφές στη φύση

-          αδιαφορούν για τα ζώα

κάτι που, στο τέλος, θα είναι καταστροφικό για τον ίδιο τους τον εαυτό (πράγμα το οποίο έγινε).

3. Οι γεμάτες θόρυβο πολιτείες των Λευκών / Η γεμάτη φυσικούς ήχους και μυρωδιές ζωή των Ινδιάνων

Β. Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος – Σεβασμός της φύσης 
Με αφορμή το κείμενο αυτό συζητούμε για το φυσικό περιβάλλονΣε ποιο βαθμό τα όσα λέει ο Ινδιάνος Σιάτλ αποδεικνύονται προφητικά

Την ανάγκη να σεβαστούμε τη φύση και να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον.

Γ. Σεβασμός του Άλλου, του διαφορετικού – Σεβασμός στη διαφορετικότητα (Ινδιάνοι)

-          η καθημερινή ζωή τους

-          οι δραστηριότητές τους

-          το ντύσιμό τους

-          οι κατοικίες τους

-          τα έθιμά τους

-          οι τελετές τους

-          η θρησκεία τους

-          η Ινδιάνικη σοφία

 

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

• Κειμενικό είδος: Το κείμενο έχει τη μορφή ομιλίας-λόγου του Σιάτλ, αρχηγού και εμβληματικής φυσιογνωμίας της φυλής Ντουγιάμι, προς τον κυβερνήτη της Ουάσινγκτον Ισαάκ Στίβενς, εκπρόσωπο του προέδρου των ΗΠΑ Φραγκλίνου Πηρς. Θεωρείται ότι εκφωνήθηκε κατά τη συνάντηση του αρχηγού με τον κυβερνήτη, τον Δεκέμβριο του 1854, με θέμα την εξαγορά εκτάσεων γης των Ντουγιάμι. Είναι γραμμένο σε προσωπικό τόνο και σε αρκετά σημεία υπάρχει έντονη συναισθηματική φόρτιση. 
• Πρωτοπρόσωπη αφήγηση: Πρόκειται για μια αφήγηση γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο (πρωτοπρόσωπη αφήγηση), η οποία είναι ιδιαίτερα ζωντανή και παραστατική, εφόσον περιλαμβάνει αυθεντικές εμπειρίες, σκέψεις και συναισθήματα του αφηγητή (του Σιάτλ).
• Περιγραφές & Εικόνες: Το κείμενο είναι γεμάτο με εξαιρετικά ζωντανές εικόνες και περιγραφές, που του προσδίδουν ποιητικότητα. Οι εικόνες είναι α) οπτικές (αναφέρονται σε οπτικές αναπαραστάσεις), β) ηχητικές (αναφέρονται σε ήχους) και γ) οσφρητικές (αναφέρονται σε μυρωδιές): «Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει, είναι στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου ιερό.» (σ. 19) «Ο ερυθρόδερμος προτιμάει το απαλόηχο αγέρι, λαγαρισμένο (καθαρισμένο) από την καταμεσήμερη βροχή ή μοσχοβολημένο με το πεύκο.» (σ. 20)
• Σχήματα λόγου:

-   μεταφορές: π.χ. «όταν ... το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου...»

-  παρομοιώσεις: π.χ. «σαν ένας που χαροπολεμάει για μέρες πολλές δεν οσμίζεται τίποτα»

-      εικόνες: βλ. παραπάνω.

-   συναισθησία: συμφύρονται διαφορετικές εικόνες, όπως η αφή, η όσφρηση, η όραση, π.χ. «η δροσιά του αγέρα ... πεύκο»

-        προσωποποιήσεις: «η γη δεν είναι αδερφός του»

• Ειρωνεία: Στο κείμενο υπάρχει μια λεπτή ειρωνεία: για παράδειγμα η ειρωνική χρήση της λέξης ‘άγριοι’: «Όμως μπορεί, επειδή, καταπώς είπα, είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω, μπορεί μονάχα για τον λόγο αυτό ο σαματάς (= ο θόρυβος) να ταράζει τα αυτιά μου.

ΓΛΩΣΣΑ

Απλότητα και λιτότητα, λόγος παρατακτικός που εκφράζει με σαφήνεια τις ξεκάθαρες σκέψεις του Ινδιάνου.

Στοιχεία ρητορικότητας (αμεσότητα, ζωντάνια-παραστατικότητα ύφους, κλιμάκωση σκέψεων, σαφήνεια επιχειρημάτων) .

Η γλώσσα της μετάφρασης, εμπλουτισμένη με λέξεις της ελληνικής δημοτικής του 19^ου αι, κατορθώνει να αποδώσει με επιτυχία το ύφος του ομιλητή, καθώς διαθέτει ποιητικότητα, μουσικότητα και παραστατικότητα.